Owczarek środkowoazjatycki - Central Asian Ovtcharka

MOGUL

E.N. Myczko" sredneazjatyckaja ovcharka "

W naszym Kraju przyjęło sie pisać standardy bardziej szczegółowo niż za granicą ponieważ skierowane są one nie tylko do profesjonalistów /specjalistów ale do szerszego kręgu Hodowców -amatorów w tym równiez i początkujących...
Dlatego uważamy za rozsądne objaśnić JAK PRAWIDŁOWO KORZYSTAĆ ZE WZORCA pisanego zwięzłym i nieco formalistycznym językiem....

Najpierw w standardzie , rozpatrywane jest " WRAŻENIE OGÓLNE " , potem poszczególnwe części budowy ciała psa .

OGÓLNE WRAŻENIE składa się z :
TYPU BUDOWY, KONDYCJI, WZROSTU , FORMATU, WYRAZU i ZACHOWANIA PSA.

Dla opisu psów wyodrębniono 5 TYPÓW BUDOWY psów.
Typu delikatnego nie rozpatruje się jako nietypowego dla środkowoazjaty , nawet w postaci wady.
1) Typ delikatny
2) TYP SUCHY
3) TYP MOCNY
4)TYP CIĘŻKI
5) TYP LUŹNO -LIMFATYCZNY

Typ SUCHY: charakteryzuje się nieco cienkim kośćcem , cienką ściśle przylegajacą elastyczną skórą . suchymi wargami i przylegającymi powiekami.
Suchy typ jest dla owczarka środkowoazjatyckiego wadą , Psy suchej budowy często bywają nazbyt pobudliwe.

TYP MOCNY-. dobrze rozwinięty kościec z silną lecz suchą , plastycznie uwypukloną muskulaturą ...Skóra umiarkowanie gruba , elastyczna , nie tworzy fałd.
Budowa taka, właściwa niektórym wewnątrz -rasowym typom owczarków środkowoazjatyckich.., uważana jest za dopuszczalna , chociaż nie budzącą specjalnego zachwytu .

TYP CIĘŻKI --charakteryzuje się grubym , masywnym kośćcem , masywną muskulaturą , grubą skorą , umiarkowanie elastyczną , tworzącą fałdy .
Wargi grube , przylegające lub nieco obwisłe , powieki przylegające , szyja krótka , masywna, nisko osadzona .
Psy tego typu osiągaja pełen rozwój około 3 - 4 roku , właściwejest im spokojne , zrównoważone zachowanie...
Taka właśnie budowa jest najbardziej pożądana u owczarka środkowo-azjatyckiego..

TYP LUŹNO -LIMFATYCZNY - potężny kościec, z objętościową i luźną , miękką muskulaturą , tkanka podskórna bardzo silnie rozwinięta , skóra luźna, pofałdowana, nie elastyczna . Wargi wilgotne obwisłe, powieki także zwisające. Luźne stawy, bardzo podatne na urazy. Zachowanie nazbyt flegmatyczne .
U środkowo azjaty podobny typ budowy jest niedostatkiem.

Sylwia

Z innego tematu:

maria

Sylwia, calosc tekstu pani Chwalibog byla publikowana w czasopismie `Pies` z 99 roku. Wydaje mi sie, ze znajduje sie na stronie Roksany, pewnie Roksana sie zgodzi wstawic tresc.

Sylwia

Nie widzę na stronie Roxy,
tego 'Psa' nie mam.

No nic, może kiedyś się uzupełni, jak ktoś gdzies trafi.

maria

[link widoczny dla zalogowanych] jest Smile

Wiec jesli sie Roxy zgodzi wstawic to super bo nie mam za duzo czasu na przepisywanie Embarassed

Sylwia

Całość ze strony Czeczugi
( [link widoczny dla zalogowanych] )

Dziękuję Marii za naprowadzenie i Roksanie za użyczenie tekstu:

Elżbieta Chwalibóg
PIES 5 (277) 1999

Literatura:
Alekseew M., Poznajcie SE'NAT iz Jaroslavla, Drug 10/97
Gorelov J., Grupa rasowa owczarek środkowoazjatycki, Drug 10/97
Inszakov A., Cigielnicki E., Owczarek środkowoazjatycki, Drug 10/97
Łabunskij A., Psy Azji Środkowej, Dnietropietrowsk, Porogi 1994
Myczko A., Bielenko W., Owczarek środkowoazjatycki, I poł. 1996
Qadirie Rasaq, Der Koochi Hund-Hirten/Nomadenhunde in Zentralasien, 1998
Wilcox B., Walkowicz Ch., Atlas Ras psów świata, Muza 1994

Jak pisze Gorelov, jego zdaniem azjata to jeszcze nie rasa, ale grupa rasowa psów o zbliżonym wyglądzie. Ten wygląd został szczegółowo określony w standardzie nr 335, zarejestrowanym w FCI w roku 1989. W roku 1992 dokonano pewnej jego nowelizacji, obecnie zanosi się na kolejną. Owczarek środkowoazjatycki sklasyfikowany jest w grupie II FCI (pinczery, sznaucery, molosy i szwajcarskie psy pasterskie), sekcji 2 (molosów), typu 2 (górskich).

Owczarki środkowoazjatyckie są psami o wzroście powyżej średniego i dużym, budowy mocnej, silne, odważne, nieufne w stosunku do obcych, niewymagające, łatwo adaptują się w odmiennych warunkach klimatycznych. To pozwala na szerokie ich użytkowanie w różnych rejonach. Występują głównie w byłych republikach Azji Centralnej i krajach przyległych.

Typ budowy: z gruba ciosany, o silnych mięśniach i mocnym kośćcu. U psów tej rasy spotyka się często tendencję do limfatyczności. Gruba skóra z dobrze rozwiniętą tkanką podskórną, elastyczna, układa się często w fałdy wokół szyi.
Usterki: otyłość.
Wady: lekkość budowy, rachityzm, słabe umięśnienie.

Indeks formatu: (stosunek skośnej długości tułowia do wysokości w kłębie, mierzonej od stawu barkowego do guza siedzeniowego)
Dla psów: 100 -105
Dla suk: 102 - 108
Usterki: lekkie odstępstwo od oznaczonego formatu.
Wady: duże odstępstwo.

Wysokość w kłębie: dla samców nie mniej niż 65 cm, dla suk nie mniej niż 60 cm.
Usterki: wysokość między 60-64 cm dla psów, dla suk 58-60 cm.
Wady: poniżej 60 cm w kłębie dla psów, 58 cm dla suk.

Temperament: pies aktywny, zrównoważony i spokojny. Dominuje reakcja aktywnej obrony, nie zaś ataku.
Usterki: charakter niepewny, brak zdecydowania, nadpobudliwość.
Wady: tchórzostwo. agresywność.

Piętno płci: wyraźne, samce są dzielniejsze, mocniejsze i bardziej masywne od suk. Dymorfizm płciowy jest wyraźny.
Wady: samiec w żeńskim typie. Jedno lub obustronne wnętrostwo.

Szata: proste grube włosy okrywowe, obfity podszerstek. Na głowie i przedniej stronie kończyn włos jest krótki i przylegający. Rozróżnia się następujące typy owłosienia:
a) długie (7-8 cm) szczególnie na karku, wokół szyi, na tułowiu, na uszach, na tylnej części kończyn przednich i tylnych, na ogonie;
b) krótkie i gładkie (3-5 cm).
Wady: owłosienie bardzo krótkie, bez podszerstka, sierść miękka, falująca, lokowata.

Umaszczenie: białe, czarne, szare, słomkowe, rude, szaro-brązowe, pręgowane, nakrapiane bądź łaciate.

Głowa: mocna, szeroka w mózgoczaszce z silnie zaznaczonymi kośćmi jarzmowymi. Płaskie czoło, stop mało zaznaczony. Kufa jest krótsza od mózgoczaszki, szeroka między oczami, minimalnie zwęża się w kierunku trufli nosowej. Gdy patrzymy z boku lub z góry, kufa wydaje się prostokątna, w całości głowa oglądana z profilu ma formę tępo zakończonego stożka. Górne wargi grube, lekko wiszące. Trufla nosowa jest czarna i duża, u psów jasno maszczonych toleruje się odcień kasztanowy.
Usterki: głowa lekka, za mocno zaznaczone kości jarzmowe, wypukłe czoło, silnie zaznaczony stop, wypukłe łuki nadoczodołowe, kufa wydłużona lub skrócona, zmarszczki na głowie.

Uszy: małe, opadające, nisko osadzone, o kształcie trójkątnym, szczenięta mają je krótko kopiowane.
Usterki: uszy wysoko osadzone, nie kopiowane.

Oczy: ciemne, szeroko rozstawione, owalne, osadzone na wprost.
Usterki: oczy jasne, skośnie osadzone, o opadających powiekach, bielmo.

Uzębienie: białe, mocne, ścisłe, siekacze w linii prostej zwierają się nożycowo.
Usterki: zęby starte w stopniu większym, niż wskazuje na to wiek psa, złamane, nie mające wpływu na jakość zgryzu, brak więcej niż dwóch P1 lub P1 i P2. Lekki żółty nalot.
Wady: zęby drobne, rzadko rozstawione. Nierówne siekacze, wszelkie odchylenia od zgryzu nożycowego. Brak siekacza lub kła, brak P3, P4 lub molara, uszkodzone szkliwo.

Szyja: krótka, muskularna, nisko noszona, tworzy z linią grzbietu kąt około 30-40 stopni.
Usterka: wydłużona, słabo umięśniona szyja, duże podgardle.

Klatka piersiowa: szeroka, głęboka, żebra zaokrąglone. Dolna linia klatki piersiowej znajduje się na poziomie łokci lub niżej.
Usterki: klatka piersiowa spłaszczona, wątła, luźna skóra na jej spodzie.
Wady: płaska klatka piersiowa, słaba, wąska i niedostatecznie rozwinięta.

Brzuch: nieznacznie podciągnięty.
Wady: brzuch podkasany lub obwisły.

Kłąb: wysoki, dobrze zaznaczony, szczególnie u samców. Wysokość w kłębie o 1-2 cm większa niż w partii krzyżowej.
Wady: niski kłąb. Niedostatecznie uwypuklony ponad linią grzbietu.

Grzbiet: mocny, prosty, szeroki.
Usterki: grzbiet miękki lub uwypuklony.
Wady: zapadły lub karpiowaty.

Lędźwie: krótkie, szerokie, lekko uwypuklone.
Usterki: lędźwie wydłużone. Proste lub bardzo wypukłe.
Wady: długie, wąskie lub wysklepione lędźwie.

Zad: szeroki, umięśniony, prawie poziomy.
Usterki: zad lekko opadający.
Wady: wąski zad, krótki o mocno zaokrąglonej linii, przebudowany.

Ogon: wysoko osadzony, o kształcie sierpowatym, opadający, sięgający stawu skokowego. Obcinany jest krótko.
Wada: ogon nie kopiowany.

Kończyny przednie: widziane z przodu są proste i równolegle ustawione, ich długość mierzona od ziemi do łokcia jest nieco większa od połowy wysokości psa w kłębie. Kąt w stawie ramieniowym wynosi ok. 100 stopni. Przedramię proste, mocne i długie. Śródręcze krótkie, mocne i ustawione prawie pionowo.
Usterki: małe odchylenia w kątowaniu stawu ramieniowego, łapy skierowane lekko na zewnątrz lub do wewnątrz, trochę miękkie śródręcze.
Wady: łopatki stromo ustawione, zdeformowane kości kończyn, miękkie śródręcze, łapy wyraźnie skierowane na zewnątrz lub do wewnątrz.

Kończyny tylne: ustawione równolegle, w stawach kolanowych i skokowych nieco rozwarte, krótkie podudzie, stopa mocna, ustawiona prawie pionowo.
Usterki: małe odstępstwa od równoległego ustawienia kończyn, lekka zbieżność w stawach skokowych, kątowania nieco strome.
Wady: znaczne odstępstwo od równoległego ustawienia kończyn, beczkowate wygięcie, wyraźnie strome kątowanie.

Łapy: kończyn przednich i tylnych są mocne, owalnego kształtu, zwarte.
Usterki: luźne łapy, palce wydłużone lub płaskie.
Wady: luźne, rozwarte i bardzo płaskie łapy.

Ruch: ciężki, skrócony kłus i galop są charakterystycznymi rodzajami chodu tej rasy. W kłusie kończyny powinny poruszać się równolegle, przednie są nieco zbieżne.
Usterki: lekkie odchylenia od wymaganych chodów.
Wady: ruch sztywny, związany.

Wady dyskwalifikujące: zgryz inny niż nożycowy, wnętrostwo jedno lub obustronne. Jądro w zaniku. Brak jednego siekacza lub kła, brak P3 lub P4, albo jednego z molarów.
P.S. Samce powinny mieć normalnie wyksztatcone jądra w worku mosznowym.

Sylwia

i dalej

Komentarz standardu

Przytaczam tu niektóre informacje, dane i opinie, jakie znalazłam u autorów rosyjskich. Azjata jest psem dużego wzrostu, silnym, śmiałym, z poczuciem własnej godności, nieprzekupny. Jego format jest lekko wydłużony, w większym stopniu suk, niż samców.

Aleksandr Łobunskij w książce "Sabaki Sredniej Azji" (Dnietropietrowsk 1994) podaje uśrednione dane zoometryczne czołowych prymitywnych samców ałabaja, uważanych za założycieli rasy:
- obwód śródręcza - 13 cm (bywa 12-15 cm)
- wysokość w kłębie - 68 cm (62-73 cm)
- obwód klatki piersiowej - 89 cm (86-94 cm)
- długość głowy - 27 cm (25-30 cm)

Fachowcy zalecają eliminowanie z hodowli drobnych psów, jak i suk o męskim wyrazie, osobników o tzw. "końskich wymiarach", przerośniętych (są one zwykle gorzej zbudowane i mają słabsze zdrowie), a także tych, które wykazują bez powodu agresję wobec człowieka. Owczarki środkowoazjatyckie należą do ras późno dojrzewających i są uważane za długowieczne.

Głowa ma wyraźnie kształty opływowe, jest wydłużona, mocna, czoło szerokie, policzki dobrze rozwinięte, ale nie pucołowate, mają się wtapiać, niewidocznie przechodzić w silną kufę, która jest tępo zakończona, tak że tylko minimalnie zwęża się przy trufli nosowej. Szczęka i żuchwa mocne, szerokie, wypełnienia pod oczami. Mięsiste, lekko wiszące górne wargi nadają głowie kształt jeszcze pełniejszy. A.P. Mazover w starym standardzie pisze o zmarszczkach i fałdach głowy, dziś traktuje się je jako usterkę.
W literaturze o rasie można spotkać się z podziałem kształtów głów azjatów na 3 różne typy. Przytoczę w skrócie ich opisy:
- w kształcie cegły. Mózgoczaszka jest równej długości z kufą. Nieznaczny stop. Z której strony by nie patrzeć, głowa przypomina cegłę i ten kształt ma być właściwy dla rasy;
- końska, proporcje te same 1:1, jest jednak ogólnie węższa, stop mocno zaznaczony. Taką głowę mają psy o smukłej, wąskiej budowie;
- niedźwiedzia, o mózgoczaszce masywnej (2:3 proporcje kufy do mózgoczaszki), stop jest mocno zaznaczony, skrócony pysk. Takie głowy mają masywne psy o szerokim ożebrowaniu korpusu.

Standard określa precyzyjnie, jak mają wyglądać uszy w stanie naturalnym. Osadzone są na poziomie, albo trochę poniżej linii oczu. Szczenięta miały je krótko, nieomal przy czaszce przycinane, a nawet podobno po prostu brutalnie odrąbywane i odrywane. Celem tych zabiegów było przystosowanie psa do zadań, jakie miał pełnić: do walk z innym psem czy drapieżnikami. Chwyt za ucho jest wyjątkowo bolesny. Obcięte uszy są też lepiej wietrzone i mniej narażone na stany zapalne. być może brano i to pod uwagę, że pies o opadających uszach ma gorzej słyszeć. Jako wadliwe określa się w standardzie uszy nie kopiowane. Jest to w tej chwili martwy przepis, bowiem kłóci się z obowiązującymi w wielu europejskich krajach zakazami dokonywania takich zabiegów chirurgicznych. Nie przycinane uszy diametralnie zmieniają wyraz głowy azjaty, czyniąc ją znacznie cięższą, masywniejszą, zatraca się smukłość, opływowość jej kształtu. Jaki ma być sposób noszenia takich nie ciętych uszu, standard nie określa. Z pewnością ten punkt zostanie ujęty w przygotowywanej jego nowelizacji.

Oczy azjaty są niewielkie, owalne, patrzące na wprost, głęboko i szeroko osadzone. Powieki mają być przylegające, ale dopuszcza się obecność trzeciej powieki, źle widziane są tak luźne, że odkryta jest część gałki ocznej, pożądana jest pełna ich pigmentacja. Wiele azjatów ma jasne oczy, korespondujące z rodzajem umaszczenia; takiemu psu brak specyficznego wyrazu, tego ciężkiego i trochę groźnego spojrzenia, jakby zamyślonego mędrca. Pies nas widzi, ale ignoruje naszą obecność, on patrzy w głąb siebie, nie ruszy nawet głową, nie zadaje sobie tego trudu. Trafiają się psy błękitnookie lub o oczach w dwóch różnych kolorach, takie uważa się za wadę dyskwalifikującą.

Uzębienie owczarka środkowoazjatyckiego jest powodem ostrych sporów między hodowcami i stosującymi się do wymagań wzorca sędziami. Na szczęście szykuje się liberalizacja tego punktu standardu. Jedynym akceptowanym rodzajem zgryzu jest obecnie nożycowy, tymczasem wyjątkowo często trafiają się cęgi i to u psów o najlepszych głowach. U tych, które mają szeroką kufę, a jej zakończenie jest tępe, łuk siekaczy jest łagodny, plasują się one często nieomal w prostej linii. Standard dopuszcza zgryz cęgowy po ukończeniu 3-go roku życia, ale wymaga przynajmniej 2 zaczepów (2 zębów w zgryzie nożycowym). Taki układ siekaczy może być u ras z wąską kufą, jeśli azjata ma zgryz cęgowy, to już regularny, na całych liniach, a taki zgryz go dyskwalifikuje. Przy tak surowym podejściu eliminuje się z hodowli znaczący procent psów, a co jest tym bardziej dotkliwe - tych, które są doskonałe eksterierowo. U dogowatych, a nawet dużych terierów, jak airedale, zgryz cęgowy jest traktowany na równi z nożycowym. Nie znaczy to, że dzisiejszy hodowca widzi azjatę z przodozgryzem, który jest typową cechą ras o skróconej kufie.
Braki zębowe u azjatów trafiają się sporadycznie, standard dopuszcza podwójny P1, brak siekacza dyskwalifikuje psa. Starsze psy, nieraz zasłużone championy, które z wiekiem utraciły bądź tylko nadłamały siekacz, są na wystawach rosyjskich dyskwalifikowane.

Sierść okrywowa jest gruba, prosta, długości 3-8 cm. Wyjątkowo obfity, gęsty podszerstek jest wyśmienitą izolacją przed zimnem i upałem. Sierść miękka, kędzierzawa lub wełnista jest poważną wadą.

Dla dobrego azjaty nie ma w zasadzie złej maści, ale są wyjątki. Niedobra jest czaprakowa, przy różnych odcieniach podpaleń, wątrobiana przy brązowej trufli nosowej, powiekach, wargach i jasnych oczach, popielata przy szarym nosie, powiekach, wargach i sępich oczach oraz marmurkowa na jakimkolwiek tle. Hodowcy mają ulubione rodzaje umaszczeń. W Russkoj Legendzie widziałam wiele psów kremowych. Se-Nat z Jarosławia nade wszystko przedkłada płowe, to maść dzikich przodków, którą trzeba chronić. Takie psy nomadów były niewidoczne na piaskach pustyni.

Szyja ma być mocna, prawie okrągła w przekroju, szeroka u nasady, mniej więcej tej samej długości co głowa, dopuszczalne podgardle. Obfity, wiszący łałok, gruba szyja, zmarszczki na głowie trafiają się u typów określanych jako mastiffopodobne.

Klatka piersiowa sięga łokci, a nawet jest głębsza, zachodzące daleko do tyłu żebra są wyraźnie wypukłe, okrągłe w przekroju. Przedpiersie powinno być mocno uwypuklone. Brzuch tylko umiarkowanie podciągnięty, jego linia przebiega nieznacznie wyżej od poziomu klatki piersiowej. Widuję jednak wiele azjatów o płytkich i wąskich klatkach piersiowych. Ten wymóg standardu hodowcy z pewnością doszlifują. Kłąb jest wysoki, nie za długi, ostro uwypuklony, grzbiet prosty, a zad szeroki, średniej długości, nieznacznie opadający. Dużo azjatów ma grzbiety o linii wklęsłej, nad którymi górują wystające kłęby i lędźwie.

Widuje się często odstające, luźne łokcie i miękkie nadgarstki, skośnie ustawione śródręcza. U dawnego azjaty ceniło się wilcze pazury, dziś hodowcy je obcinają. Łapy mają być niby ścisłe piąstki, u ciężkiego psa często bywają miękkie. Zadnie nogi są zwykle szerzej rozstawione niż przednie, mają być równoległe. Często trafia się jednak szablasta postawa i wąskie rozstawienie nóg. Psy kątowane głęboko są w mniejszości. W porównaniu z innymi rasami grupy molosów, dysplazja jest znacznie rzadziej spotykana.

Charakterystycznym chodem jest zamaszysty ciężki kłus i galop. W kłusie stawy przednich i zadnich kończyn swobodnie rozginają się, kłąb, grzbiet, lędźwie i zad lekko sprężynują i w fazie wykroku znajdują się na jednym poziomie. Często trafia się inochód, jeśli wystawca nie jest w stanie go skorygować, wyklucza to psa z konkurencji.

Ogon jest wysoko osadzony, gruby u nasady, obecnie już toleruje się niekopiowany. W nowej wersji standardu powinien zostać określony sposób, jak ma być noszony. Dawne ałabaje rodziły się często ze skróconymi ogonami.

Sylwia

i dalej

Dopiero w lutym 1989r. powstał Ogólnorosyjski Klub, niebawem zatwierdzono standard rasy.
Standard ten, wytyczna dla hodowców, został opracowany w oparciu o turkmeńskiego ałabaja, tym samym skazano na wyginięcie rasy z innych republik, innych rejonów Azji Środkowej. Stepowe owczarki z Kazachstanu i Tadżykistanu, tak jak i rosłe, krótkowłose psy hodowane jeszcze licznie w latach '30 w Kirgizji, przestały się liczyć, i jeśli część ich przetrwała, to najczęściej wtedy, gdy dokrzyżowano je do ałabaja.
Przypomina to losy łajek syberyjskich: bogactwo ich odmian było takie, że dziś kynolodzy rosyjscy mieliby się czym chwalić. Na siłę utworzono jednak 2 rasy wschodnio- i zachodniosyberyjską, a pogłowie jest dopasowywane do standardów.
...
Hodowcy dzisiejsi preferują psy duże i ciężkie, czy stają się one takie i szybko rosną już jako szczenięta, bo przyszło im żyć pod dachem i w dostatku, czy wpływ miały na to inne rasy. Nie takie psy trzymali niegdyś pasterze, im był potrzebny zwinny stróż stada, który potrafił odgonić wilka i utrzymać porządek wśród owiec. Taki pies w zasadzie żywił się sam, chwytał małe gryzonie, zjadał węże, padlinę i odpadki wokół siedzib ludzkich.
...
Rober wspomina o krzyżowaniu owczarków środkowoazjatyckich z chartami, co dawało psy zwinniejsze, o cieńszej kości, przydatne do polowania.
...
Na pewno nie na dobre wyszły azjatom wywózki z ich naturalnych środowisk, gdzie zaczęto je "ulepszać", ale największe szkody dotknęły prymitywne owczarki środkowoazjatyckie w początku lat '80. Wtedy to zaczęto przywozić do tradycyjnych rejonów walk psów bulteriery, a później pity i amstaffy, a nawet mastino napoletano. Krzyżówki z rasami bojowymi dawały efekt w pierwszym pokoleniu. Rodziły się psy mocne, duże, złe, bardziej żywotne, z temperamentem teriera, ale ta praktyka okazała się drogą do produkcji "egzemplarzy jednorazowych". Dalsze mieszanki były już gorszej jakości i nie nadawały się do niczego. W ten sposób zmarnowano cenne linie hodowlane, najlepsze reproduktory rasy prawie przestały kryć.W tych nieszczęsnych latach '80 na rynku rosyjskim, a także w innych krajach rozprowadzano azjaty niby "prosto od stada owiec", rzekomo czysty, nietknięty przez cywilizację produkt. W rzeczywistości były to mieszańce, a ich zróżnicowany wygląd tłumaczono mało ustalonymi cechami rasy, rozrzutem, jaki istniał w pogłowiu psów republik i rejonów. Te pseudo azjaty były często krzyżówką różnych ras z dogiem lub kaukazem. Nieliczne pogłowie azjatów na północno-wschodnim Kaukazie ma stosunkowo niedawne pochodzenie. Psy typu kaukazo-podobnego spotyka się powszechnie, choć mieszkają daleko od Kaukazu. Znawcy przedmiotu uważają, że osobniki tego wyglądu należy eliminować z hodowli owczarków środkowoazjatyckich.
Dzisiejsi hodowcy zastanawiają się jak uchronić i utrwalić bezcenne cechy fizyczne i psychiczne turkmeńskiego ałabaja, który w czystej formie prawie się nie ostał, wtopiły się w niego inne rasy regionu, ocalić to, co jeszcze zostało z tych niedobitków psów azjatyckiego nomady. Przybywa hodowli, używa się reproduktorów po sukcesach wystawowych i coraz więcej ludzi ma wyobrażenie, jak powinien wyglądać ten pies o specyficznej, unikalnej urodzie po trosze dzikiego zwierzęcia, które chce wygrać wiekową wojnę o swoje istnienie.
W dzisiejszej hodowli przewodzą Rosjanie, postęp jest widoczny, przypomina to tempo tworzenia rosyjskiego czarnego teriera. Tak jakby chciano nadrobić dziesięciolecia marazmu, zaległości i wejść na ringi światowe z produktem najwyższej klasy.
...
Jednym chodzi głównie o jej wygląd, inni chcą ocalić także to, co najcenniejsze: charakter tych unikalnych psów, które pilnują domu czy terenu nie na rozkaz. Dla tych, którzy szukają pewnego siebie, wyjątkowo nieufnego wobec obcych stróża, azjata to rasa z przyszłością. Mocne, efektowne, dostojne i niezależne mają w sobie najlepsze cechy prymitywnych owczarków, a także psów dogowatych, przy tym są niezwykle inteligentne i czułe w kontaktach ze swym właścicielem. Żyją w zgodzie z domownikami i zwierzętami w gospodarstwie domowym. Te psy rzadko robią wrażenie prostackich, już jako małe szczenięta są niebywale poważne i wyniosłe. Samce są nieustraszone, atakują intruza znienacka, milczkiem, gdy tylko naruszy ich granice. Suki są bardziej ostrożne i napadają tylko w krańcowych przypadkach, blokujš dostęp, stoją na drodze i nie chwytają, tylko wydają się czekać. W stadzie samce bez pardonu ustalają hierarchię i nie wolno jej nie respektować. Samiec dla innego samca może być groźny.
Intonacja głosu właściciela powinna wystarczyć, by pies zrozumiał, że jest karcony. Bywa i tak, że azjata, nawet prawidłowo prowadzony, potrafi nie być uległy wobec właściciela, niektóre z nich lubią się powłóczyć. Ogółem uważa się, że azjata jest łatwiejszy do prowadzenia niż kaukaz, jest od niego mniej agresywny i bardziej tolerancyjny wobec obcych.
Układanie azjaty trzeba zacząć bardzo wcześnie, zanim stanie się zbyt pewny swej siły, wręcz uparty. Nauka powinna być systematyczna, ale nigdy twardą ręką, na siłę, bo to pies pamiętliwy i obrażalski. Agresja jego jest związana z obroną terytorium, na obcym terenie, na spacerze łatwo go utrzymać w ryzach, spokojnie idzie na smyczy, jest dżentelmenem. W stosunku do zbliżającego się człowieka nie wykaże agresji, ale zaatakuje innego samca, co jest normalne wśród psów od wieków używanych do walk.
Azjata najchętniej porusza się wolnym, trochę ciężkim kłusem, charakterystyczne jest to, że lubi polegiwać. Niby śpi, a widzi wszystko, nie rusza się, a wodzi wzrokiem po swoim terytorium. Jak pisze lekarka weterynarii z moskiewskiego państwowego kennelu Mikoms, to polegiwanie nie wychodzi im na zdrowie. Trzymane całą dobę na wybiegach, na wolnym powietrzu nie chowały się dobrze, tak że obecnie Mikoms trzyma kaukazy i trochę jużaków. Te długowłose psy znoszą lepiej mroźne rosyjskie zimy. Suki azjatki trzymane na wybiegach ruszały się minimalnie, polegiwały, jakby oszczędzały energię, co źle wpływało na przebieg ciąży i porody, często niezbędne było cesarskie cięcie.
Azjata wytrzymuje temperaturę -20°C, chroni go gruby niby kołderka podszerstek, ale długie przebywanie na mrozie mniej mu służy, szczenięta i młodzież słabo rosną. W wysokich temperaturach (do 40°C) czuje się dobrze, nawet nie dyszy, pysk ma zamknięty. Umie się zawsze ułożyć w najbardziej przewiewnym, cienistym miejscu.
...
Sędzia eliminuje kaukaza czy azjatę, który na niego warczy w ringu, a przecież groźna postawa, to nieodłączna cecha tych ras. Czy ją eliminować, czy chronić? W dzisiejszych czasach hodowcy muszą temperować agresywne zachowania swoich psów, zresztą azjata chowany na bazie ałabaja w różnych krajach daleko od swej ojczyzny ma już łagodniejsze usposobienie niż użytkowe, dawne psy Turkmenii.
Choć wydaje się to mocno wątpliwe, niektórzy autorzy (Drug 10/97) piszą, że po wyglądzie azjaty, jego budowie można określić pewne cechy charakteru, które predestynują go do pełnienia zadań czy to owczarka, czy psa wartowniczego.